Er Hafnarfjörður í vandræðum?

Var að skoða uppgjör sveitarfélaganna og líst hreinlega ekki á blikuna hvað varðar Hafnarfjörð.  Reykjavík og Garðabær virðast standa sterkt, Kópavogur er í lagi, en Hafnarfjörður gæti verið að lenda í alvarlegum hremmingum.

 

Ítarleg úttekt á IceStat.

Skuld á mann 2,2 miljónum hærri eða lægri?

Þetta á eiginlega ekki heima hérna, en mér finnst þetta hálf skondið.  Skv. SÍ eru erlendar skuldir samtals annaðhvort 12.257 ma eða 11.545 ma.  Þetta er skekkja upp á 712 ma.  Hvaða tölu ætli IMF sé að skoða?  Fyrri talan eykur meðalskuld á einstakling um 2,2 miljónir miðað við 300 þúsund íbúa.

Tek fram að IceStat notar síðari upphæðina enda er hún reiknuð úr undirliðum og stemmir fyllilega.

Frysting jafnvel óhjákvæmileg

Þarfnast alvarlega regluverks

Ég hef aldrei skilið hversvegna íslenskar bankaauglýsingar eru svona ótrúlega frábrugðnar erlendum bankaauglýsingum.  Þar á bæ snýst auglýsingum vanalega um einstaka afurð, en hér snýst hún um eitthvað allt annað.  Þegar ég var hjá Íslandsbanka á sínum tíma fékk ég það verkefni að framkvæma samanburðargreiningu á innlendum bankaafurðum fyrir einstaklingsmarkað.  Ok, hafði gert þetta þegar ég var í Bandaríkjunum og taldi því að þetta ætti að vera einfalt þar sem aðeins var um 3 banka að ræða.  Raunin varð allt önnur eins og eigendur Peningamarkaðsbréfa komust að.

 

Eftir að hafa þvælst um Gogga, Námuna, Hlutdeild og endalausan skóg heita og samsetninga varð lokaniðurstaðan Excel skjal sem ekki var hægt að vista á disklingi þar sem það var orðið of stórt!  Það þurfti að einfalda vöruflóruna en ég get ekki séð að því verkefni hafi miðað neitt sérlega vel áleiðis.

 

Ég geri því athugasemd við hvernig bankar hérlendis auglýsa sig.  Vil vísa á regluverk sem er til staðar í Bretlandi (British Bankers Association):

 

"3. Advertisers of interest bearing accounts must take care to inform potential customers of the nature of any commitment, including the type of deposit (eg whether it is a notice account or instant access) into which they may enter as a result of responding to an advertisement. Advertisers should ensure that all advertising and promotional material is clear, fair, reasonable and not misleading."

 

Og svo þetta fyrir þá sem töldu Peningamarkaðssjóði vera áhættulausa:

 

"The requirement to inform customers of the nature of the commitment applies to all advertisements. However, more detail is required where customers are being invited to deposit money via a direct response advertisement. (See sections 15 to 17 below) For other types of advertising, information on the nature of the commitment can be less detailed since the Banking Code (1) requires more detailed information to be given before the customer opens the account (section 3 of the March 2005 edition of the Banking Code refers).

The 14 day cooling-off period in The Banking Code should also be borne in mind (section 7.1 of the March 2005 edition refers) although the cooling-off period need not be referred to in the advertisement, unless it is a direct response advertisement.

The requirement for advertising to be clear, fair, reasonable and not misleading is consistent with the Banking Code (section 8.1 of the March 2005 edition refers)."

Sá myndbútur sem þessi bloggfærsla tengist við er brilljant!

Bankamenn á flótta

Nýtur trausts

Ég hef fylgst með MP um árabil og hef aðeins góða hluti um þá að segja.  Þegar útrásin var í fullum skrúði hreyfði MP sig hægt en markvisst.  Styrkár sem sér um greiningarnar býr auk þess yfir miklu innsæi ólíkt því sem sést hefur annarsstaðar.  Ég er því að þeirri skoðun að varfærni verði ráðandi þar sem hagur viðskiptavina sé tryggður.

 

Tek fram að ég er engan veginn tengdur MP en hef óhikað beint viðskiptavinum þangað enda hefur það gefið góða raun.  Sé ekki að það muni breytast með skákmeistara við stjórnvölinn.

MP fær viðskiptabankaleyfi

Framleiðni og bankastarfsemi

EUROSTAT SKILGREINING
"Labour productivity per person employed - GDP in Purchasing Power Standards (PPS) per person employed relative to EU-27 (EU-27 = 100)

Gross domestic product (GDP) is a measure for the economic activity. It is defined as the value of all goods and services produced less the value of any goods or services used in their creation. GDP per person employed is intended to give an overall impression of the productivity of national economies expressed in relation to the European Union (EU-27) average. If the index of a country is higher than 100, this country's level of GDP per person employed is higher than the EU average and vice versa. Basic figures are expressed in PPS, i.e. a common currency that eliminates the differences in price levels between countries allowing meaningful volume comparisons of GDP between countries. Please note that persons employed does not distinguish between full-time and part-time employment."

Tölur fyrir 2008 eru áætlaðar.

Ísland er að dragast nokkuð aftur úr öðrum norðurlöndum og hefur fallið undir EU-27 meðaltalið (gildi 99,9; -2,35%). Við sjáum aukna framleiðni 2003 - 2005, en svo fer hlutfallið lækkandi. Noregur trónir á toppnum (gildi 152,7; -1,29%). Þá koma Svíar (114,0; -1,13%) og svo Finnar (110,8; -0,98%). Danir eru farnir að nálgast EU-27 meðaltalið (104,5; -1,51).

Mest breyting á framleiðni mælist hjá Íslandi.

Ísland mælist með lægsta hlutfallslega framleiðni miðað við stórveldin og er ekkert athugavert við það. Bandaríkin hafa yfirburði (140,2; -1,75%) í samanburði við ES lönd, en Frakkar eru að standa sig betur innan Evrópu (122,3; -1,61%). Bretar eru talsvert lægri (109,3; -0,91) og Þjóðverjar (103,9; -1,70%) eru komnir talsvert nálægt EU-27 meðtaltalinu.

Í samanburði smáríkja mælist Ísland hæst. Þarnæst kemur Malta (89,0; -1,22%) og svo Kýpur (85,8; -0,35%).

Af Eystrasaltslöndunum stendur Eistland sig best (65,4; +1,08). Litháen kemur næst (62,7; +3,29%) og Lettland (54,5; 1,68%) rekur lestina.

Eftirtekt vekur að Eystrasaltslöndin sýna öll framleiðniaukningu og hafa ærið rými til vaxtar. Ísland verður þó að taka sig saman í andlitinu hvað framleiðni varðar, og má draga þá ályktun af þessum tölum að starfsemi bankanna hafi haft neikvæð áhrif á framleiðni þeirra landa þar sem umsvif þeirra voru hvað mest. Skoðum þetta í samhengi.

Ísland, Þýskaland, Holland og Bretland sýna lækkun á framleiðni á meðan Eistland rýkur upp (athugið að Eistland er á hægri ás). Ég veit ekki til þess að bankakreppa ríki í Eistlandi.

Þetta rennir stoðum undir þær grunsemdir að bankarnir hafi, í stað þess að efla  hagkerfin sem þeir starfa í, veikt þau. Hrun í framleiðni mælist hæst á Íslandi og þar hefur þessi starfsemi farið alveg úr böndunum. Svo kemur Þýskaland og þá Bretland. Þessi mæling er alveg í takt við það sem er að gerast á fjármálamörkuðum.

 

 

Evru-ríkin ræða aðgerðir

Afleiðingar aðgerða í Landsbankanum

Ég hef mikið velt fyrir mér afleiðingum aðgerða í Landsbankanum.  Skv. Vinnumálastofnun mælist atvinnuleysi fyrir júlí 2008 eftirfarandi:

• Konur: 1.216; 1,6%
• Karlar: 1.053; 1,0%
• Samtals: 2.269; 1,2%

Áætlað atvinnuþátttaka:

• Konur: 76.000
• Karlar: 105.300
• Samtals: 189.083

Sé uppsögnum Landsbankans, 550 manns, dreift jafnt á milli kynjanna má áætla atvinnuleysi í kjölfar þeirra aðgerða:

• Konur: 2,0% (+22,6%)
• Karlar: 1,3% (+26,1%)
• Samtals: 1,5% (+24,2%)

Gerist hliðstæðir atburðir í Kaupþingi og Glitni verða áhrifin þessi:

• Konur: 2,7% (+67,8%)
• Karlar: 1,8% (+78,3%)
• Samtals: 2,1% (+72,7%)

LAUNAMÁL

Tölur Hagstofunnar setja meðallaun í bankageiranum við 431 þúsund 31.12.2007.  Vantar þar inn laun kvenna í hlutastarfi.  Nú virðist sem laun hafi verið lækkuð í 300 þúsund og má þá áætla að áhrif uppsagna (gangi þetta yfir alla 3 bankana, 1.650 uppsagnir) á heildarneyslu hafi lækkað um 393 miljónir á mánuði.  Til samanburðar má geta að rekstrargjöld Reykjavíkurborgar voru 53,6 miljarðar 2006. Nema áhrif launalækkunar og uppsagna 24,8% af þeirri upphæð.

ÁHRIF Á VERSLUN

Séu þessar tölur vigtaðar inn í einkaneyslu eru áhrifin lækkun um 21 miljarð. Geta smásöluaðilar því gert ráð fyrir að kvenfólk dragi neyslu saman um 32,7% (kr. 53,499) á mánuði en karlmenn um 44,3% (kr. 55.713).

Smásöluaðilar geta beitt þessari aðferð við að áætla veltubreytingu eins og staðan er í dag:

• Velta á vörum fyrir konur x (1 - 0,327)
• Velta á vörum fyrir karla x (1 - 0,443)

Séu þessar stærðir ekki þekktar:

• Velta á vörum x (1 - 0,377)

Þetta er afar gróf áætlun en á að verja þess aðila gegn birgðauppsöfnun. Það er raunar verulega erfitt að reikna þetta út með nákvæmni þar sem endalausir þættir spila saman, líkt og fjármagn sem læst er í peningabréfum og þak á greiðslukortanotkun. Forsendur eru auk þess bjagaðar þar sem ekki er unnt að fá upplýsingar sem stemma tímalega séð, en ég myndi gera ráð fyrir þessum veltusamdrætti a.m.k. á varningi sem ekki telst til brýnna nauðsynja. Birgjar og innflutningsaðilar geta beitt sama hlutfalli. Ég hvet smásöluaðila til þess að hafa álagningu í lágmarki eins og unnt er þar til við erum búin að venjast þessu breytta umhverfi.

Baugur: Engin áhrif á starfsemina

Minningargrein

Það hefur verið grundvallar hugsanaskekkja í rekstri bankanna sem ekkert hefur gengið að fá menn til þess að átta sig á.  Fáeinar reglur um rekstur fyrirtækja almennt:

 

1.  Stjórnendalínan á að hafa MBA þar sem sú menntun veitir bæði dýpri og víðtækari sýn á rekstur og markaðsskilyrði almennt.  Aðrar gráður eru sérsniðnar að öðrum hlutum og nýtist hver best á sínu sviði.  Það eru rangir menn í röngum stöðum og líkast því að taugaskurðlæknar séu gerðir að sjúkrahúsforstjórum.  Þetta er aðalorsök þess að bankarnir allir rúlluðu yfir (hef starfað fyrir tvo af þessum bönkum og sá glöggt það gat sem var í þekkingu stjórnenda á rekstri). Skammtímamarkmið voru ríkjandi (5 ár eða skemur fram í tímann) sem gengur ekki upp í rekstri af þessum toga.

 

2. Vöxtur er tryggður með því að efla viðskiptavini.  Með því að styrkja innlend fyrirtæki og hlúa að fjármálum almennings með uppbyggilegri fjármálaráðgjöf stæðu bæði bankar og landsmenn sterkum fótum.  Vöxtur væri þá beintengdur velgengi viðskiptavina og fjárhagsstaða landsins - og þ.a.l. bankanna - sterk. Í stað þess að fara hina vitrænu leið uppbyggingar, snerust aðgerðir bankanna að því að ná fé af viðskiptavinum með það að markmiði að efla sjálfa sig.  Þeir veiktu innlent hagkerfi og veiktu svo sjálfa sig með lántökum. Þegar kallið kom stóðu þeir því veikir fyrir.

 

3. Arðsemiskrafa banka á ekki að vera yfir 15%.  Þetta eru ekki gróðastofnanir heldur vaxtahvatar fyrir fyrirtæki á þeim mörkuðum sem þeir starfa.  Vaxi fyrirtækin eykst hagur almennings og innlán og velta eykst. Arðsemi yfir 30% eins og verið hefur er óeðlileg og merkir að það er eitthvað að undirliggjandi rekstri, einkum það að viðskiptavinir eru ekki látnir njóta góðærisins.  bankar þurf að vera stöðugir, sem merkir stöðugan vöxt yfir langt tímabil, ekki rjúkandi vöxt á augabragði sem endar á sprengingu.

 

4. Meirihlutaeigendum banka á að vera óheimilt að eiga í fyrirtækjum á markaði þar sem slíkt leiðir til undarlegra viðskiptahátta og stórhættulegra tengsla.  Fyrirtæki sem geta fallið í kjölfar bankaþrenginga eru fjölmörg. Bent hefur verið á þetta síðan 2005. Vilji meirihlutaeigendur banka eignast önnur fyrirtæki, þurfa þeir að selja ráðandi hlut þangað þar sem slík tengsl eru ekki til staðar.  Eins og málum var háttað hér, gerði þetta að verkum að fjármagn fór í hringi í stað þess að fara út í atvinnulífið. Eitt orð nær yfir það fyrirbæri - græðgi.

 

5. Ef markaðurinn styður ekki vöxt, flytjið starfsemina á stærri markað. Barn sem stækkar fær stærri fatnað.  Sama gildir um fyrirtæki, þar sem fatnaður þeirra er hagkerfið sem þeir starfa í.  Bankamenn hafa kvartað yfir aðstæðum hérlendis, krónuna, og Seðlabankann.  Allir vissu að að bankarnir væru orðnir of stórir fyrir íslenskt hagkerfi og hefði þjálfaður aðili með stjórnunargráðu og þekkingu á markaðsæðstæðum verið búinn að færa höfuðstöðvarnar fyrir lifandis löngu út og þannig verndað landið fyrir svona höggi.  Stjórnun felst samfélagslegri ábyrgð, en með vitlausa menntum (góða menntun, en ekki rétta til þess að stjórna svona apparati) gera menn sér enga grein fyrir þessu mikilvæga atriði.  Landsbankastjóri sagði í Kostljósi í gær að SÍ hefði átt að vera búinn að auka gjaldeyrisforðann.  Landsbankinn hefði átt að vera farinn úr landi 2004.  Sama gildir um hina.

 

Lýkur þetta umræðu minni um bankana og vitfirringsháttinn þar á bæ og kominn tími til að snúa sér að uppbyggingu enda ærið verkefni fyrir höndum.

FME yfirtekur Kaupþing

Leikur að tölum

Fylgniþróun á milli útlána bankanna til heimila og viðskiptajöfnuðar sýnir ekkert athugavert við þessa niðurstöðu. Síðasta gildi er +0,88 og hefur haldist fyrir ofan -0,80 síðan 4Q 2005.

Það má alveg leika sér með þessar tölur endalaust og fá allskyns niðurstöður.  Ég er þó á þeirri skoðun á mælist fylgni stöðug eins og hér leiði þar líkur á að undirliggjandi gögn séu rétt. Það er orsakasamhengi á milli útlána bankanna og viðskiptajöfnuðar.

Hér er viðskiptajöfnuður Hagstofunnar borinn saman við viðskiptajöfnuð Seðlabanka. Þarna kemur hið gagnstæða í ljós; fylgnin hrapar niður síðustu tvö tímabil en helst þó fyrir ofan 0,90. Þessir liðir eru samliggjandi frá 1Q 1997 en á síðustu tveimur tímabilum kemur misræmi sem erfitt er að útskýra.

Sé fylgni fjármagnsjöfnuðar skoðar á móti raungengi krónunnar virðist í fyrstu ekki um neina sérstaka fylgni að ræða. Mælist fylgni 0,26 sem er ekki neitt.

Fylgnilínan hoppar og skoppar líkt og hraunbreiða.

Sé raungengi krónunnar hnikað tvö tímabil fram á við verður fylgnilínan samstundis stöðug. Má því álykta sem svo að um töf að ræða frá því raungengi krónunnar hreyfist Þar til áhrifin koma fram í fjármagnsjöfnuði.

Framkvæma má fleiri æfingar í þessum dúr. Raungengi krónunnar á móti verðbréfaviðskiptum mælist 0,22 og snýst úr neikvæðri í jákvæða 3Q 2004.

Sé raungengi krónunnar hnikað fram um tvö tímabil mælist fylgni 0,57 sem er tvöfalt sterkari fylgni en í áðurgreindu dæmi. Snýst fylgnin úr neikvæðri í jákvæða ánákvæmlega sama punkti - 3Q 2004 - er verður mun stöðugri.

Hægt er að færa þessa liði fram og aftur þar til fylgnin smellur saman, en slíkar æfingar verða að bíða betri tíma.

Fylgja alþjóðlegum staðli

Aukalega varðandi útlán lífeyrissjóða

Það væri gaman ef Seðlabankinn gæti farið að birta skuldir heimilanna fyrir annan ársfjórðung 2008 til samanburðar við þetta. Upplýsingar þurfa að berast hratt og helst ekki vera orðnar úreltar þegar þær loks láta á sér kræla.  Ef menn eru ekki með það á hreinu þá eru liðnir 49 dagar frá því öðrum ársfjórðungi lauk (30 júní) og alveg tímabært að fá þessar tölur, enda mikið um þær spurt.

 

Nóg um það; mér fannst gröfin svo flott að ég hreinlega varð að henda þeim hérna inn. Bláa línan eru skuldir heimilanna við bankakerfið en sú rauða við lífeyrissjóði. Bláir og rauðir stöplar eru svo hlutfallslegar breytingar á milli tímabila. Jukust skuldir heimilanna við bankakerfið um 152,3%, en við lífeyrissjóði drógust þær saman um 68.9%.

Graf tvö sýnir svo hlutfall skulda við bankakerfið og lífeyrissjóði af heildarskuldum heimilanna við lánakerfið. Eins og staðan var á fyrsta ársfjórðungi mældist fylgni þessara tveggja liða -0,67. Er allt útlit fyrir að sú fylgni aukist þegar Seðlabankinn birtir loks tölur fyrir annan ársfjórðung, en sé önnur stærðin þekkt má áætla hina með því að nota fylgnistuðul.

 

Hef annars ekkert meira um þetta að segja nema það að ég vil fara að fá uppfærðar tölur.

Lífeyrissjóðir hafa lánað 14 milljarða

Þrjár athugasemdir

"Staða íslenskra heimila var sterk við upphaf nýhafinnar niðursveiflu, með kaupmáttur og eignaverð í hámarki. Þau er því nokkuð góðri stöðu til að taka á sig skell."

Ég hef þrennt við þetta að athuga (les vanalega ekki efni sem kemur frá greiningardeildum bankanna þar sem stjörnuspá Moggans er álíka marktæk):

1. Staða íslenskra heimila getur ekki talist sterk þegar búið er að skuldsetja heimilin í botn.  Skuldsetning þegar krónan er í sterkustu stöðu og verðbólga í lágmarki er ávísun á stórslys eins og fram hefur komið í öðrum hagkerfum. Hafi staða heimilanna verið sterk, veiktist hún verulega þegar bankarnir hófu samkeppni við Íbúðalánajóð og þöndu fasteignaverð langt umfram það sem eðlilegt getur talist.

2. Varðandi það að eignaverð hafi verið í hámarki, þá er ástæðan sú að markhópur tiltekinnar vörulínu, þ.e. fasteigna, var stækkaður of hratt og án tillits til greiðslugetu.  Of há lán voru veitt til of margra sem jók samkeppni á fasteignamarkaði.  Má líkja þessu við túlípanaævintýri Hollendinga fyrr á öldum. Skuldlaust heimili stendur sterkara en skuldsett; bankarnir hafa því veikt heimilin (og fyrirtækin) og vilja nú veikja hagkerfið með lántöku (ætla semsagt að velta eigin mistökum yfir á almenning; ég styð Árnia Matt heilshugar varðandi það að taka EKKI erlent lán á þessum tímapunkti þar sem lán á að taka til eflingar reksturs en ekki til þess bjarga málunum).

3. Það að heimilin séu í góðri stöðu til að taka á sig skell segir að fjármálaþjónustu bankanna sé verulega ábótavant.  Góð bankastarfsemi tryggir hag viðskiptavina.  Það orðalag sem beitt er af hinum ágætu Glitnismönnum virðist hinsvegar benda til þess að hagur viðskiptavina sé aukaatriði.

Ég er ekki að segja að starsfólk bankanna sé slæmt, þvert á móti finnast þar margir gullmolar sem vinna vel fyrir viðskiptavini og raðleggja þeim rétt.  Það er stefna yfirstjórna bankanna sem virðist vera undarleg og fær starfsólk litlu um hana ráðið.

Heimilin í góðri stöðu til að taka við skelli